Paslı inşaat demiri nasıl temizlenir?

A. İnşaat demiri neden paslanır?

İnşaat demiri, temel olarak demir (Fe) elementi içeren bir çelik türüdür. Açık havada, özellikle yağışa ve neme maruz kaldığında, oksijenle birlikte elektrokimyasal bir sürece girer. Bu sürecin sonunda “pas” dediğimiz kırmızımsı-kahverengi, gevşek ve gözenekli bir madde oluşur. Pas oluşumu, hem estetik hem de yapısal bir problemdir; çünkü demirin dayanımını azaltır ve betonla olan aderansını (yapışma kuvvetini) ciddi şekilde düşürür.

Bu paslanma süreci aslında bir tür “elektrokimyasal korozyon”dur ve birkaç aşamada gerçekleşir:

B. Kimyasal reaksiyon süreci

a) Oksidasyon (Demirin elektron kaybı)

Demir yüzeyi nemle temas ettiğinde, demir atomları elektron kaybederek pozitif yüklü demir iyonlarına dönüşür. Bu elektron kaybı “oksidasyon” olarak adlandırılır.

Demir atomu, dış ortamda (su ve oksijenin varlığında) elektronlarını kaybederek demir iyonuna dönüşür. Bu iyonlar yüzeye geçerek pas oluşumunun ilk adımını başlatır.

b) Redüksiyon (Oksijenin elektron alması)

Su ve oksijenle temas halindeyken, demirin bıraktığı serbest elektronlar ortamda bulunan oksijen tarafından alınır. Bu süreçte hidroksit iyonları (OH⁻) oluşur.

Havadaki oksijen ve sudaki moleküller, demirin kaybettiği elektronları alarak hidroksit iyonlarına dönüşür. Bu iyonlar, ortamın bazik (alkali) olmasına neden olur.

c) Pasın oluşması (Hidratlı demir oksit)

Oluşan demir iyonları (Fe²⁺) ile hidroksit iyonları (OH⁻) birleşir ve önce demir hidroksit (Fe(OH)₂), ardından bu bileşik zamanla oksitlenerek pas dediğimiz hidratlı demir oksit (Fe₂O₃·xH₂O) formuna dönüşür.

Demir iyonları ile hidroksit iyonları reaksiyona girerek demir(II) hidroksit oluşturur. Bu bileşik, zamanla oksijenle etkileşerek kahverengimsi, gevşek yapılı pas haline gelir. Bu pas tabakası, koruyucu değildir; suyu ve oksijeni geçirdiği için korozyon derinleşerek ilerlemeye devam eder.

d) Sonuç

Pas oluşumu, aslında görünmeyen ama sürekli işleyen bir kimyasal bozulma sürecidir. Özellikle betonarme yapılarda, paslı donatılar yüzünden taşıyıcı sistemin bütünlüğü bozulabilir. Bu yüzden donatı yüzeyinin temiz, aderans sağlayacak şekilde pas kalıntısından arındırılmış olması şarttır.

C. Paslı inşaat demiri kullanmanın zararları

Pas sadece yüzeyde estetik bir sorun değildir. Yapısal güvenliği doğrudan tehdit eder. İşte bazı kritik zararları:

📉 Aderans kaybı

Paslı yüzey, betonla yeterli sürtünmeyi sağlayamaz. Bu, taşıyıcı sistemin zayıflamasına yol açar.

💥 Taşıyıcı kesit azalması

Pas, demirin milimetrik kalınlıklarını kemirerek dayanımını düşürür. Bu, özellikle deprem bölgelerinde ölümcül olabilir.

🧱 Donatı şişmesi ve betonun patlaması

Paslanan demir şişer ve betonu içten patlatır. Bu durum kolonlarda çatlaklar oluşturur.

🛑 Yapı denetimden geçmeme riski

Yönetmeliklere göre paslı donatının kullanılması kesinlikle yasaktır. Tutanak tutulur, yapı mühürlenebilir.

D. Sektörde sıkça sorulan sorular

Paslı inşaat demiri kullanmak yapının dayanıklılığını etkiler mi?

Evet, paslı demir betonla tam aderans kuramaz. Bu durum taşıyıcı sistemin dayanımını düşürerek, yapısal zafiyetlere ve uzun vadede ciddi güvenlik risklerine yol açar.

Paslı demirle beton döküldüğünde yapı denetim onay verir mi?

Hayır, yapı denetim firmaları paslı demir kullanılan alanlarda müdahale eder. İlgili yönetmelikler donatı yüzeyinin temiz olmasını şart koşar.

Demirdeki pas, zamanla betona zarar verir mi?

Evet. Pas genişleyerek donatıyı kaplayan betonu çatlatır, parçalanmasına sebep olur. Bu durum korozyonu hızlandırır ve betonarme sistemin ömrünü kısaltır.

Paslı demir temizlenmeden üzerine tekrar beton dökülebilir mi?

Teknik olarak mümkündür ama mühendislik açısından kabul edilemez. Çünkü pas yüzeyi betonla bağ kuramaz, aderans kaybı oluşur ve yapı yönetmeliklerine aykırıdır.

OK-151 pas sökücü güvenilir mi? Nerelerde kullanılır?

Evet, OK-151 İTÜ onaylı, profesyonel bir pas sökücüdür. İnşaat demiri başta olmak üzere; çelik konstrüksiyon, metal iskele, kalıp bağlantı ekipmanları ve makinelerde güvenle kullanılır.

Pas sökücü kullanımı sonrası demir yeniden paslanır mı?

Temizlik sonrası demirler açıkta kalırsa tekrar paslanabilir. Bu yüzden uygulama sonrası demirlerin kısa sürede betonlanması veya geçici bir koruyucu ile kaplanması önerilir.

Pas temizliği sırasında demirin yapısal özellikleri zarar görür mü?

Hayır, pas sökücü OK-151 sadece yüzey pasını söker. Demirin kesitine zarar vermez, aksine taşıyıcı özelliğinin korunmasını sağlar.

Pas sökücü OK-151 kullanım yöntemleri

İnşaat demiri pasını, Özkimsan Endüstri Kimyasalları tarafından üretilen OK-151 pas sökücü ürün ile sökebilirsiniz. Püskürtme ya da fırçalama yöntemi ile demir üzerindeki pasın temizlenmesini sağlayabilirsiniz.

a) Püskürtme yöntemi

Ürün pasın yoğunluğuna göre bir püskürtücü içerisine su ile 1/1 ile 1/7 oranında seyreltilerek konulur. Paslı olan alana ürün sıkılır. İnşaat demiri üzerindeki pasın ortalama 20 dakika içerisinde sökülür. Aşağıdaki videoda detaylı anlatım yapılmıştır. Ağır paslanma ya da pasın sökülmediği alan varsa uygulama tekrarlanabilir.

b) Fırçalama ile sürme yöntemi

Ürün pasın yoğunluğuna göre bir kabın içerisine su ile 1/1 ile 1/7 oranında seyreltilerek konulur. Paslı olan inşaat demirine bir fırça yardımı ile sürülür. Ortalama 20 dakika pasın sökülmesi beklenir. Ağır paslanma ya da pasın sökülmediği alan varsa uygulama tekrarlanabilir.

Pas sökücü ürün OK-151’i nasıl satın alabilirim?

Pas sökücü OK-151’i internet sitemiz üzerinden sepetinize ekleyip 3D güvenlikli kredi kartı ödeme yöntemi ile ya da havale/EFT yöntemi ile satın alabilirsiniz.

Paslı inşaat demiri nasıl temizlenir ile ilgili bilgi vermeye çalıştık. Umarız yardımcı olabilmişizdir.