Paslı demir ve korozyonun betonarme yapılardaki yıkıcı etkileri

A. Paslı demir ve korozyonun betonarme yapılardaki yıkıcı etkileri

Betonarme yapılar, modern inşaat sektörünün vazgeçilmez unsurlarından biridir. Bu yapılarda kullanılan demir donatılar, betonun çekme dayanımını artırarak yapının sağlamlığını ve güvenliğini sağlar. Ancak, paslı demir ve korozyon, betonarme yapılarda ciddi yıkıcı etkilere yol açabilir. Bu makalede, paslanmanın betonarme yapılar üzerindeki zararları, bu zararların nasıl önlenebileceği ve yasal mevzuatlarda bu konuya ilişkin düzenlemeler ele alınacaktır.

B. Korozyon nedir ve nasıl oluşur?

Korozyon, metal yüzeylerin çevresel etkilerle kimyasal ya da elektrokimyasal reaksiyona uğrayarak bozulmasıdır. İnşaat demirlerinde korozyon genellikle şu faktörlerle tetiklenir:

Nem ve su teması: Beton, geçirimsiz gibi görünse de mikro çatlaklardan su ve nem geçebilir. Bu su, demir donatı ile temas ederek korozyon sürecini başlatır.

Karbonatlaşma: Betonda bulunan kalsiyum hidroksit, karbondioksit ile reaksiyona girerek betonun pH seviyesini düşürür. Bu durum, demir donatının paslanmasına yol açar.

Klor iyonları: Deniz kıyısı bölgelerinde ya da tuzlu su kullanılan yapılarda, klor iyonları betona nüfuz ederek korozyonu hızlandırır.

C. Paslı demirin betonarme yapılardaki zararları

Dayanımın Azalması

Paslanmış demir, çekme dayanımını büyük ölçüde kaybeder. Bu durum, betonarme yapıların yük taşıma kapasitesinin düşmesine yol açar. Özellikle deprem bölgelerinde bu durum felaketle sonuçlanabilir.

Betonun çatlaması ve dökülmesi

Korozyon sırasında demir oksit (pas) oluşumu, demirin hacmini artırır. Bu hacim artışı, betonun çatlamasına ve dökülmesine neden olur. Betonun koruyucu kabuğu zarar gördüğünde, korozyon süreci daha da hızlanır.

Yapı ömrünün kısalması

Paslı demir ve korozyon, yapıların öngörülen ekonomik ömrünü kısaltır. Erken yapılan onarımlar ve güçlendirme çalışmaları ise hem maliyetleri artırır hem de yapının kullanım sürecini olumsuz etkiler.

Güvenlik tehditleri

Korozyonun ilerlemesi, yapısal bütünlüğün bozulmasına neden olarak can ve mal kaybına yol açabilir. Bu durum, özellikle insan yoğunluğunun yüksek olduğu binalarda ciddi bir risk oluşturur.

D. Korozyonu önleme yöntemleri

Yüksek kaliteli beton kullanımı: Daha az geçirgen betona sahip olmak, suyun ve klor iyonlarının demir donatılara ulaşmasını engeller.

Katodik koruma: Demir donatılara uygulanan bir elektriksel yöntemle korozyon hızı yavaşlatılabilir.

Paslanmaz çelik veya kaplamalı demir kullanımı: Galvanizli veya epoksi kaplamalı demirler, korozyona karşı daha dayanıklıdır.

Düzenli bakım ve denetim: Yapılarda düzenli olarak korozyon kontrolü ve onarımı yapılması, uzun vadeli hasarları önleyebilir.

E. Yasal mevzuatlar

Türkiye’de inşaat sektöründe kullanılan malzemelerin kalitesi ve uygunluğu çeşitli standartlarla düzenlenmiştir. Paslı demir ve korozyona ilişkin yasal düzenlemeler şu şekilde özetlenebilir:

TS 708 – Betonarme çelik çubuklar: Bu standart, betonarme yapılar için kullanılacak demirlerin teknik özelliklerini belirler. Paslı ya da korozyona uğramış demirlerin kullanılmasına izin verilmez.

Türkiye bina deprem yönetmeliği (TBDY 2018): Bu yönetmelik, deprem bölgelerinde kullanılacak yapı malzemelerinin dayanımını ve kalite kriterlerini belirler. Korozyona uğramış malzemelerin kullanımı, yönetmelik kapsamında açıkça yasaktır.

Yapı denetimi hakkında kanun: 4708 sayılı kanun, yapıların güvenliğini sağlamak amacıyla yapı denetim firmalarının görev ve sorumluluklarını düzenler. Bu firmalar, inşaat sırasında kullanılan demirlerin paslanma durumunu kontrol etmekle yükümlüdür.

Çevre ve şehircilik bakanlığı genelgeleri: Bakanlık, düzenli olarak inşaat malzemelerinin kullanımıyla ilgili genelgeler yayınlar. Paslanmış demirlerin kullanımı tespit edildiğinde, yapı durdurma ve cezai işlem uygulanabilir.

F. Paslı demir kullanımının hukuki sonuçları

Paslı demir kullanımı, hem teknik hem de yasal açıdan ciddi yaptırımlara neden olabilir. Örnek olarak:

Cezai sorumluluk: Paslı demir kullanımı sonucunda yapı çökmesi gibi olaylar yaşanırsa, inşaat müteahhitleri ve sorumlu mühendisler hakkında Türk Ceza Kanunu kapsamında soruşturma başlatılabilir.

Tazminat davaları: Paslanmış demir kullanımı nedeniyle mağdur olan taraflar, tazminat talebinde bulunabilir.

İdari yaptırımlar: Yapı denetim firmaları ve belediyeler, paslı demir kullanan firmalara cezai işlem uygulayabilir.

G. Sonuç

Paslı demir ve korozyon, betonarme yapılarda büyük riskler oluşturur. Dayanım kaybı, yapı ömrünün kısalması ve güvenlik tehditleri, bu durumun başlıca zararlarındandır. Bu nedenle, yüksek kaliteli malzeme kullanımı, düzenli bakım ve denetimler büyük önem taşır. Ayrıca, TS 708 ve Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği gibi yasal düzenlemelere tam uyum sağlanmalıdır. İnşaat sektöründe tüm paydaşlar, paslanmış demir kullanımının önüne geçmek için sorumluluklarını yerine getirmelidir. Güvenli yapılar, hem insan hayatını korur hem de ülkenin ekonomik kaynaklarının israfını önler.

H. OK-151 Pas sökücü ile korozyonun önlenmesi

Paslı demirlerin neden olduğu sorunların önüne geçmek için OK-151 pas sökücü etkili bir çözüm sunar. OK-151, paslanmış demir yüzeyler üzerinde birikmiş oksitleri temizler ve yüzeyi koruma altına alır. Bu ürün, kolay uygulanabilir yapısı sayesinde inşaat alanlarında hızlı ve etkili bir şekilde kullanılabilir. Ayrıca, pasın temizlenmesinin ardından demir yüzey üzerine uygulanacak koruyucu kaplamalarla korozyonun yeniden oluşması engellenebilir.

OK-151’in kullanımı sayesinde:

Betonarme yapılardaki demir donatılar tekrar ilk günkü dayanımına kavuşabilir.

Pas temizliği, yapısal bütünlüğün korunmasına yardımcı olur.

Erken bakım ve onarım masrafları azaltılabilir.

Sonuç olarak, OK-151 pas sökücü, korozyonla mücadelede pratik, ekonomik ve etkili bir araçtır. Bu ürünün düzenli olarak kullanılması, hem yapı güvenliğini artırır hem de ekonomik ömrü uzatır.

S. Pas sökücü ürün OK-151’i nasıl satın alabilirim?

İnşaat demiri pas sökücü OK-151’i internet sitemiz üzerinden sepetinize ekleyip 3D güvenlikli kredi kartı ödeme yöntemi ile ya da havale/EFT yöntemi ile satın alabilirsiniz.