Pasın oluşma sebebi nedir?

Metal yüzeylerde zamanla ortaya çıkan kırmızımsı kahverengi tabaka, halk arasında pas olarak bilinir. Görünüşte yalnızca estetik bir sorun gibi dursa da, pas aslında metalin kimyasal yapısının bozulduğunu gösteren ciddi bir korozyon olayıdır. Özellikle demir ve çelik gibi metallerde görülen paslanma, yapısal dayanıklılığı düşürür ve ekonomik kayıplara neden olur. Peki pas neden oluşur? Bu sürecin arkasındaki kimyasal mekanizma nedir?

Pas nedir?

Pas, demirin oksijen ve su ile tepkimeye girmesi sonucu oluşan bir bileşiktir. Kimyasal olarak bu madde genellikle demir(III) oksit-hidroksit formundadır. Formülü şu şekildedir:

FeO(OH)·nH₂O

Bu madde, demirin yüzeyinde oluşan hidratlı demir oksit tabakasıdır. Ancak bu tabaka metali korumaz; aksine, iç kısımların da paslanmasına yol açar.

Paslanma nasıl oluşur?

Demir, havadaki oksijen (O₂) ve su (H₂O) ile elektrokimyasal bir tepkimeye girer. Bu tepkime üç aşamada gerçekleşir:

Demirin oksitlenmesi (anot reaksiyonu):
Fe → Fe²⁺ + 2e⁻

Oksijenin indirgenmesi (katot reaksiyonu):
O₂ + 2H₂O + 4e⁻ → 4OH⁻

Demir hidroksitin oluşumu:
Fe²⁺ + 2OH⁻ → Fe(OH)₂

Zamanla bu madde oksitlenerek şu bileşiğe dönüşür:
Fe(OH)₂ + ½O₂ + H₂O → Fe(OH)₃

Fe(OH)₃ kurudukça Fe₂O₃·nH₂O formuna dönüşür. İşte bu kırmızımsı kahverengi maddeye pas denir.

Paslanma için gerekli koşullar

Pas oluşması için üç temel unsur gerekir:

Su (nem): Elektronların iletilmesini sağlar.

Oksijen: Demirden kopan elektronları alarak indirgenir

İletken yüzey: Elektron akışı için ortam oluşturur.Bu üç unsurdan biri eksik olursa paslanma ya çok yavaşlar ya da hiç gerçekleşmez. Bu nedenle kuru ve havasız ortamlarda saklanan demir, uzun süre paslanmaz.

Paslanmayı hızlandıran faktörler

Tuzlu hava: Tuz, suyun elektriksel iletkenliğini artırır ve tepkimeyi hızlandırır.

Asidik ortamlar: Asitler metal yüzeyini çözer ve yeni paslanma bölgeleri oluşturur.

Yüksek sıcaklık: Kimyasal tepkimeler sıcaklıkla hızlanır.

Yüzey bozuklukları: Çizikler ve gözenekler pasın başlaması için uygun noktalardır.

Paslanmanın sonuçları

Pas, sadece metalin rengini değiştirmez, aynı zamanda:

Yapısal dayanımı azaltır.

Bina güvenliğini tehlikeye sokar.

Ekonomik kayıplara neden olur.

Metal yüzeyin görünümünü bozar.

Özellikle inşaat sektöründe paslı demir kullanımı, betonarme yapılarda dayanıklılığı ciddi ölçüde düşürür.

Bilimsel bakışla paslanma

Kimyasal olarak paslanma, demirin oksidasyonu sürecidir. Bu süreçte demir atomları elektron kaybederek enerji verir, oksijen ise bu elektronları alır. Doğadaki dengeye dönme eğilimi nedeniyle demir, en kararlı hali olan demir oksit formuna dönüşmek ister. Bu yüzden paslanma, aslında doğanın “denge arayışı”dır — fakat insan yapımı yapılar için bu durum zararlıdır.

Sonuç

Pasın oluşma nedeni, demirin su ve oksijenle girdiği elektrokimyasal tepkimedir.
Bu süreç sonunda oluşan Fe₂O₃·nH₂O, yani pas, hem yapısal hem ekonomik açıdan zararlıdır.
Paslanmayı önlemenin en etkili yollarından biri, metali düzenli olarak koruyucu kaplama ile izole etmek ve gerektiğinde OK-151 Pas Sökücü gibi profesyonel çözümler kullanmaktır.

Pas sökücü ürün OK-151’i nasıl satın alabilirim?

Pas sökücü OK-151’i internet sitemiz üzerinden sepetinize ekleyip 3D güvenlikli kredi kartı ödeme yöntemi ile ya da havale/EFT yöntemi ile satın alabilirsiniz.