Pas oluşumuna sebep olan şeyler

A. Paslanma nedir?

Pas, demir ve çelik gibi metallerin oksijen ve su ile reaksiyona girerek yüzeylerinde kırmızımsı-kahverengi bir tabaka oluşturmasıdır. Bu süreç, korozyon adı verilen kimyasal bir olayın sonucudur. Pas, demirin (Fe) oksijen (O₂) ve su (H₂O) ile etkileşime girerek demir oksit (Fe₂O₃·xH₂O) oluşturmasıyla meydana gelir.

B. Pasın oluşum mekanizması

Paslanma, elektrokimyasal bir reaksiyon sonucu oluşur. Temel denklemler şu şekildedir:

Demirin oksitlenmesi: Demir, elektronlarını kaybederek Fe²⁺ iyonlarına dönüşür.

Oksijenin indirgenmesi: Ortamdaki oksijen ve su, serbest elektronlarla hidroksit iyonları (OH⁻) oluşturur.

Demir hidroksitin oluşumu: Fe²⁺ iyonları OH⁻ iyonlarıyla birleşerek çözünmeyen demir hidroksit oluşturur.

Demir oksite dönüşüm: Fe(OH)₂ atmosferdeki oksijenle tepkimeye girerek pas olarak bilinen demir oksit-hidroksite dönüşür.

C. Paslanmaya sebep olan faktörler

a) Nem ve su

Nem, paslanma için en önemli faktördür. Özellikle yüksek nemli ortamlarda metal yüzeyinde sürekli bir su tabakası oluşur ve elektrokimyasal reaksiyon hızlanır.

b) Oksijenin rolü

Paslanma için oksijenin varlığı şarttır. Havadaki oksijen, metallerin elektron kaybetmesine neden olarak oksitlenme sürecini hızlandırır.

c) Sıcaklık ve ortam koşulları

Yüksek sıcaklıklar, reaksiyon hızını artırarak pas oluşumunu hızlandırır. Aynı zamanda deniz kıyısı gibi tuzlu ve nemli bölgelerde paslanma daha hızlı gerçekleşir.

d) Elektrokimyasal süreçler

Paslanma, bazen iki farklı metalin birbirine temas ettiği galvanik korozyon ile hızlanabilir. Bu durumda, daha aktif metal anot olarak elektron kaybeder ve daha hızlı oksitlenir.

e) Asitli ve bazik ortamların etkisi

Asitler, hidrojen iyonları (H⁺) içerdiği için metal yüzeyinde elektron alışverişini hızlandırır ve pas oluşumunu tetikler. Aynı şekilde bazik ortamlar da paslanma sürecini etkileyebilir.

f) Kir ve tuzun hızlandırıcı etkisi

Tuzlu ortamlar (NaCl gibi) elektrolit görevi görerek pas oluşum sürecini hızlandırır. Özellikle deniz kenarındaki metaller, havadaki tuzlu su damlacıkları nedeniyle hızlı bir şekilde paslanır.

D. Paslanma çeşitleri

Genel paslanma: Metalin tüm yüzeyine yayılan pas tabakası.

Çukurcuk korozyonu: Küçük, derin çukurlar halinde oluşan paslanma.

Galvanik korozyon: İki farklı metalin teması sonucu oluşan paslanma.

Gerilim korozyonu: Metalin mekanik stres altında paslanması.

E. Pasın zararları ve ekonomik etkileri

Pas, metal yüzeyinde meydana gelen kimyasal bozulmadır ve birçok sektörde ciddi problemlere yol açar. Paslanma süreci sadece görsel olarak kötü bir görüntü oluşturmakla kalmaz, aynı zamanda metalin dayanıklılığını azaltır ve uzun vadede büyük ekonomik kayıplara neden olur.

a) Endüstriyel zararlar

Paslanma, endüstriyel tesislerde makine ve ekipmanların verimliliğini düşürür. Üretim hatlarında kullanılan makineler paslanmaya maruz kaldığında, parçaların değiştirilmesi veya onarılması gerekir. Bu durum üretimde aksamalara, ek maliyetlere ve verimlilik kaybına neden olur.

b) İnşaat ve altyapı üzerindeki etkileri

Köprüler, binalar ve diğer altyapı projelerinde kullanılan çelik malzemeler paslandığında, yapıların taşıma kapasitesi zayıflar. Bu durum, yapıların ömrünü kısaltarak bakım ve onarım masraflarını artırır. Eğer zamanında önlem alınmazsa, paslanma yapısal çöküşlere bile yol açabilir.

c) Taşımacılık sektörüne etkileri

Gemi, uçak ve otomotiv sektörlerinde paslanma büyük bir sorundur. Özellikle deniz taşımacılığında, gemi gövdeleri sürekli olarak tuzlu suya maruz kaldığı için hızlı bir şekilde paslanabilir. Paslanan gemi yüzeyleri zamanla zayıflar ve bakım maliyetlerini artırır. Havacılık sektöründe de uçak gövdelerindeki paslanma, güvenlik risklerine yol açabilir.

d) Tarım ve tarımsal ekipmanlar

Tarım makineleri, traktörler ve sulama sistemleri paslandığında, verimlilik düşer ve çiftçiler ek maliyetlerle karşı karşıya kalır. Paslanmış ekipmanlar daha hızlı aşınır ve değiştirilmesi gereken parçalar artar.

e) Elektrik ve elektronik cihazlar

Elektrik hatları, devre kartları ve kablolar paslanmaya maruz kaldığında, elektriksel iletkenlik azalır ve cihazlar arızalanabilir. Paslanan bağlantılar, kısa devrelere ve yangın riskine neden olabilir.

f) Ekonomik kayıplar

Pas nedeniyle her yıl dünya genelinde milyarlarca dolar kayıp yaşanmaktadır. Sanayi tesislerinden altyapı projelerine, otomotiv sektöründen deniz taşımacılığına kadar birçok alan paslanma nedeniyle büyük ekonomik zararlar görmektedir. Sadece Amerika Birleşik Devletleri’nde yıllık korozyon maliyetleri 300 milyar doları aşmaktadır.

F. Pas nasıl sökülür?

Özkimsan Endüstri Kimyasalları tarafından üretilen OK-151 pas sökücü ürün ile demir üzerinde oluşan pasın ve diğer metallerde meydana gelen korozyonun temizlenmesini sağlayabilirsiniz. Aşağıda paylaşmış olduğumuz video aracılığı ile pasın nasıl söküldüğünü tüm detayları ile birlikte izleyebilirsiniz.

S. Pas sökücü ürün OK-151’i nasıl satın alabilirim?

Pas sökücü OK-151’i internet sitemiz üzerinden sepetinize ekleyip 3D güvenlikli kredi kartı ödeme yöntemi ile ya da havale/EFT yöntemi ile satın alabilirsiniz.

Paslanmaya sebep olan şeyler ile ilgili bilgi vermeye çalıştık. Umarız yardımcı olabilmişizdir.