İnşaat demiri neden renk değiştirir?

A. Giriş

Bir inşaat şantiyesinde yeni indirilen demirleri incelediğinizde, bazılarının koyu gri, bazılarının kahverengi pasla lekelenmiş, hatta yer yer sarımsı ya da mavimsi tonlara bürünmüş olduğunu görebilirsiniz. Peki bu renkler ne anlama gelir? Rastgele oluşmuş lekeler mi, yoksa derin bir kimyasal sürecin sessiz izleri mi?

Bu makalede, inşaat demirlerinin renk değiştirmesinin arkasında yatan nedenleri, her bir rengin neyi temsil ettiğini, üretimden sahaya kadar geçen süreçte bu değişimin nasıl oluştuğunu ve mühendislik açısından ne ifade ettiğini detaylı şekilde inceleyeceğiz. Aynı zamanda bu renk değişimlerinin inşaat kalitesine etkilerini, doğru temizlik yöntemlerini ve çözümde OK-151 pas sökücünün nerede devreye girdiğini ele alacağız.

B. Renk değişimi: Bir belirti mi, bir tehlike mi?

İnşaat demiri, yapıların omurgasını oluşturur. Ancak demirin yalnızca dayanıklılığı değil, yüzey durumu da betonarme yapıların sağlamlığı açısından büyük önem taşır. Renk değişimleri, çoğu zaman bu yüzeyde meydana gelen kimyasal ve fiziksel değişimlerin ilk habercisidir.

İlk bakışta yalnızca “kirlenmiş gibi” görünen bir demir çubuğun, aslında içten içe oksitlenmeye başladığını anlamak bazen güçtür. İşte bu noktada, demirin rengini okumayı bilmek, bir mühendisin veya şantiye sorumlusunun en değerli becerilerinden biri haline gelir.

C. Sarı, turuncu, kahverengi | Paslanmanın ilk sinyalleri

Pas, çoğu zaman demirin yüzeyinde beliren sarı, turuncu, kahverengi ya da kırmızımsı lekelerle kendini gösterir. Bu, demirin oksijen ve nem ile temas etmesi sonucu oluşur. Tepkime şu şekilde gerçekleşir:

4Fe + 3O₂ + 6H₂O → 4Fe(OH)₃

Bu demir(III) hidroksit zamanla kurur ve daha sabit bir bileşik olan pas (Fe₂O₃·xH₂O) halini alır. Bu sürece oksidasyon denir.

Bu renk ne anlatır?,

Demir nemli ortamda bırakılmıştır.

Oksijenle doğrudan temas etmiştir.

Koruyucu kaplama yoktur veya zamanla yok olmuştur.

Temizlenmezse betonla aderansı düşebilir.

D. Siyah ve gri tonlar | Üretimden kalma izler

Yeni alınan inşaat demirlerinin çoğunun yüzeyi siyahımsı ya da gri olur. Bunun nedeni üretim sırasında yüksek sıcaklıktan dolayı oluşan oksit kabuğu veya cüruf (mill scale) tabakasıdır.

Bu katman şu açılardan önemlidir:

Koruyucu olabilir ama homojen değildir.

Zamanla pul pul dökülür ve paslanma başlar.

Yüzey yapısı betona tutunma açısından düzensizleşebilir.

Siyah renkteki bu yapı zararsız görünse de sahada uzun süre kalan demirlerin altında oksitlenme başlayabilir.

E. Mavi, mor, sarı | Isıl etkiye bağlı renklenmeler

Bir inşaat demiri kaynakla birleştirildiğinde veya yüksek ısıya maruz kaldığında yüzeyde sıra dışı renkler oluşabilir: mavi, mor, sarımsı tonlar. Bu, ışığın farklı kalınlıktaki oksit tabakalarına çarptığında meydana getirdiği ince film etkisidir.

Bu renkler ne anlatır?

Isı uygulanmıştır.

Yüzeyde mikro yapısal değişim olabilir.

Aşırı ısınan bölgeler, dayanım kaybı yaşayabilir.

Bu tür renk değişimi görsel olarak çarpıcı olsa da, özellikle tekrar galvanizlenmemişse demir korumasız kalır.

F. Parlak gri – Galvanizli demirin sessiz gücü

İnşaat demiri eğer galvanizlenmişse yani yüzeyi çinko kaplanmışsa, parlak gri, mat beyazımsı ya da gümüş tonlarında bir görünüm kazanır. Bu renk, aslında bir avantajdır. Çünkü çinko, demiri korur ve onun oksitlenmesini geciktirir.

Ancak galvanizli demirin betonla tutunması, normal demire göre biraz daha zayıf olabilir. Bu yüzden kullanım yeri doğru belirlenmelidir.

G. Yeşilimsi katmanlar – Betonla temasın kimyasal izleri

Bazen demirin üzerinde yeşilmsi, yeşil-sarı veya sarımsı katmanlar oluşur. Bu, genellikle alkali karakterli betonun içerisinde meydana gelen kalsiyum bileşiklerinin yüzeye çıkması ya da demirle etkileşime girmesi sonucu olur.

Bu durumda ne olur?

Demir zamanla paslanmaya meyilli hale gelir.

Alkali ortam, çinko kaplamayı da zayıflatabilir.

Görünüm aldatıcı olabilir, yapısal test gerekir.

H. Yağlı, simsiyah görünüm – Koruma amaçlı katman

Taşınma ve stoklama sürecinde bazı demir çubukların yüzeyine yağ, bitüm, katran gibi maddeler sürülür. Amaç, paslanmayı geciktirmektir. Ancak bu maddeler, zamanla betonla aderansı düşürür ve işçilikte sorun yaratabilir.

Simsiyah görünüm her zaman pas değil, bazen bilinçli bir koruma olabilir. Yine de bu maddelerin beton döküm öncesi yüzeyden temizlenmesi gerekir.

I. Renk değişiminin betonarme sistem üzerindeki etkileri

Renk sadece kozmetik bir özellik değildir. Özellikle paslanmış demirin yapıya katılması şu riskleri taşır:

Aderans kaybı: Paslı demir betona iyi tutunamaz.

Kesit kaybı: Pas demirin çapını azaltır, taşıma gücünü düşürür.

Alkali-pas reaksiyonu: Betonun kimyası bozulur.

Korozyon çatlakları: Demirin şişmesi, betonu çatlatır.

Bu etkiler zamanla binanın dayanıklılığını zayıflatır ve ciddi yapısal sorunlara yol açabilir.

J. Renk değişimiyle mücadele: OK-151 pas sökücü ile profesyonel çözüm

Eğer demir yüzeyinde paslanma başlamışsa, bu yüzey OK-151 pas sökücü ile kolayca temizlenebilir. Ürün sıvı formdadır ve üç farklı şekilde uygulanabilir:

Pas sökücü OK-151 kullanım yöntemleri

Demir pasını, Özkimsan Endüstri Kimyasalları tarafından üretilen OK-151 pas sökücü ürün ile sökebilirsiniz. Püskürtme ya da fırçalama yöntemi ile demir üzerindeki pasın temizlenmesini sağlayabilirsiniz.

a) Püskürtme yöntemi

Ürün pasın yoğunluğuna göre bir püskürtücü içerisine su ile 1/1 ile 1/7 oranında seyreltilerek konulur. Paslı olan alana ürün sıkılır. İnşaat demiri üzerindeki pasın ortalama 20 dakika içerisinde sökülür. Aşağıdaki videoda detaylı anlatım yapılmıştır. Ağır paslanma ya da pasın sökülmediği alan varsa uygulama tekrarlanabilir.

b) Fırçalama ile sürme yöntemi

Ürün pasın yoğunluğuna göre bir kabın içerisine su ile 1/1 ile 1/7 oranında seyreltilerek konulur. Paslı olan inşaat demirine bir fırça yardımı ile sürülür. Ortalama 20 dakika pasın sökülmesi beklenir. Ağır paslanma ya da pasın sökülmediği alan varsa uygulama tekrarlanabilir.

Pas sökücü ürün OK-151’i nasıl satın alabilirim?

Pas sökücü OK-151’i internet sitemiz üzerinden sepetinize ekleyip 3D güvenlikli kredi kartı ödeme yöntemi ile ya da havale/EFT yöntemi ile satın alabilirsiniz.

İnşaat demiri neden renk değiştirir ile ilgili bilgi vermeye çalıştık. Umarız yardımcı olabilmişizdir.