Beton dökmeden önce demir pasını temizlemek zorunlu mu?

A. Giriş

Beton dökmeden önce demir pasını temizlemek tabii ki zorunludur. İnşaat projelerinde sıklıkla göz ardı edilen ancak yapısal güvenlik açısından son derece kritik bir konu olan inşaat demiri pası, betonarme yapılarda ciddi riskler doğurabilir. Beton dökme aşamasına geçilmeden önce, donatı olarak kullanılan demirin yüzeyindeki pasın temizlenip temizlenmemesi, yapı ömrü, taşıma kapasitesi ve deprem dayanıklılığı üzerinde doğrudan etkileri bulunmaktadır.

B. İnşaat demiri neden paslanır?

İnşaat demirinin paslanma süreci, çevresel faktörlere bağlı olarak gelişir. Özellikle açık şantiyelerde, yağmur, nem ve havadaki oksijenle temas eden demir, oksitlenerek yüzeyinde kırmızımsı bir tabaka oluşturur. Bu kimyasal tepkime aşağıdaki şekilde gerçekleşir:

4Fe + 3O₂ + 6H₂O → 4Fe(OH)₃ (Demir hidroksit – pas)

Bu pas tabakası, demirin kesitini daraltır, aderansını düşürür ve zamanla betona zarar verebilecek hacimsel genleşmeye yol açar.

C. Pasın betonarme sistem üzerindeki etkileri

Paslı demir, betonarme sistemin üç temel özelliğini olumsuz etkiler:

Yapışma (Aderans) kaybı: Paslı yüzey, beton ile demir arasındaki mekanik tutunmayı zayıflatır. Bu durum, taşıyıcı sistemin bütünlüğünü riske atar.

Kesit zayıflaması: Yoğun pas, demir donatının kesitini azaltarak taşıma kapasitesini düşürür. Milimetrelik kayıplar bile büyük hacimli yapılar için hayati olabilir.

Hacimsel genleşme: Pas, hacimsel olarak temiz demire göre 2-7 kat daha fazla yer kaplar. Bu genişleme, beton içinde çatlaklara neden olabilir.

D. Beton dökmeden önce pas temizliği zorunlu mudur?

Evet. Beton dökülmeden önce demir pası temizlenmesi hem teknik şartnameler hem de yapı güvenliği açısından zorunludur.

✦ Türkiye bina deprem yönetmeliği (TBDY 2018)

TBDY 2018’e göre betonarme yapılarda kullanılacak tüm donatılar temiz, yağsız ve pas içermeyen bir yapıda olmalıdır. Bu yönetmelik, donatıların yüzey koşullarının betonla uyumlu olması gerektiğini açıkça belirtmektedir.

✦ Yapı denetim kuruluşları ne diyor?

Yapı denetim firmaları, paslı demirle yapılan dökümlerde uygulamayı ya duraklatır ya da şartlı olarak pas temizliği yapılmasını ister. Denetim aşamasında tespit edilen pas, proje onayı almış bir yapının dahi yeniden revize edilmesine yol açabilir.

E. Ne yapılması gerekir?

Paslı demirin uygun şekilde temizlenmesi gerekir. Bunun için özel olarak üretilmiş olan OK-151 konsantre pas sökücü ürünü kullanabilirsiniz.

F. Pas sökücü OK-151 kullanım yöntemleri

İnşaat demiri pasını, Özkimsan Endüstri Kimyasalları tarafından üretilen OK-151 pas sökücü ürün ile sökebilirsiniz. Püskürtme ya da fırçalama yöntemi ile demir üzerindeki pasın temizlenmesini sağlayabilirsiniz.

a) Püskürtme yöntemi

Ürün pasın yoğunluğuna göre bir püskürtücü içerisine su ile 1/1 ile 1/7 oranında seyreltilerek konulur. Paslı olan alana ürün sıkılır. İnşaat demiri üzerindeki pasın ortalama 20 dakika içerisinde sökülür. Aşağıdaki videoda detaylı anlatım yapılmıştır. Ağır paslanma ya da pasın sökülmediği alan varsa uygulama tekrarlanabilir.

b) Fırçalama ile sürme yöntemi

Ürün pasın yoğunluğuna göre bir kabın içerisine su ile 1/1 ile 1/7 oranında seyreltilerek konulur. Paslı olan inşaat demirine bir fırça yardımı ile sürülür. Ortalama 20 dakika pasın sökülmesi beklenir. Ağır paslanma ya da pasın sökülmediği alan varsa uygulama tekrarlanabilir.

G. Pas sökücü ürün OK-151’i nasıl satın alabilirim?

Pas sökücü OK-151’i internet sitemiz üzerinden sepetinize ekleyip 3D güvenlikli kredi kartı ödeme yöntemi ile ya da havale/EFT yöntemi ile satın alabilirsiniz.

“Beton dökmeden önce demir pasını temizlemek zorunlu mu?” ile ilgili bilgi vermeye çalıştık. Umarız yardımcı olabilmişizdir.